Een lach en een traan…

Daar is hij dan.... de spreekwoordelijke berg waar we al weken tegenop kijken. We lieten jullie achter in juli met onderstaande berichten:

Helaas kregen we vorige week een verontrustend telefoontje uit Nederland. De vader van Alexander blijkt ernstig ziek. Wat zitten we dan veel te ver weg.... en wat gaat er de afgelopen weken allemaal door ons hoofd.

En sluiten af met de tekst:

Hello Beach.... here we come.

Wij wensen iedereen een fijne zomervakantie, PLUK DE DAG!

Voor dat de berg zo hoog groeit dat we er niet meer overheen kunnen kijken, dan nu toch een poging om jullie een update te geven van onze afgelopen twee en halve maand hier. Maanden waarin we heen en weer worden geslingerd van leuke, blije en ontspannen momenten naar verdrietige, verontrustende en angstige momenten.

We gaan zoals gepland naar de kust. Alexander land om 6.00 uur in de ochtend op Jomo Kenyatta airport. Het was goed om in Nederland te zijn.... Wij vliegen om 11.00 uur door naar de kust en komen op vrijdag 12 juli rond het middag uur aan in Watamu. Het huis is adembenemend, het strand aan onze voeten en de zon schijnt. De vakantie is begonnen. Zus Chantal en familie komen aan het einde van de dag. Met z’n tienen genieten we een week lang van elkaar, het strand, de zee, verse vis, zon en een verkoelend drankje. Wat genieten de kinderen ( en ook wij) intens van het bij elkaar zijn....

Voor dat we het ons goed en wel beseffen is de week voorbij en vliegen we met z’n allen terug naar Nairobi. We pakken de koffers uit, hangen slingers op, knutselen een feesthoed, halen de taart op en pakken de cadeautjes in.

De volgende dag vieren we Siem zijn verjaardag. Onze kleinste grote man is alweer 2 en dat moet gevierd worden. Wat is Siem blij, met de taart, de visite en zijn cadeau’s.

Als op zondag zus Chantal en haar gezin vertrekken naar Sweet waters maken wij ons klaar voor het volgende event. Dit keer een minder leuke aangelegenheid, al weet iedereen om ons heen ons te verzekeren dat het allemaal reuze meevalt! Naut wordt geopereerd aan zijn neus- en keelamandelen en moet zich maandagochtend om 7 uur melden in het Nairobi hospital. Vanaf 7.00 uur de vorige avond moet hij nuchter zijn. Zelfs een slokje water wordt geweigerd. Spannend vindt hij het wel. Gelukkig gaat mama mee en zitten er cadeautjes in de ziekenhuis tas en ook in de tas zit de garantie dat het allemaal reuze meevalt, dus wat kan ons gebeuren?
Om stipt 7.00 uur melden we ons bij de receptie. Na wat gesteggel over de kamer, worden Kim en Naut naar hun verblijf voor de komende 24 uur gebracht. Om 11.00 uur zal er iemand komen om Naut alsvast een klein roesje te geven. Zittend op bed wordt de kamer geinspecteerd en wordt er op de laptop alvast een DVD-tje gekeken. Wanneer de anestesist binnen komy heeft Naut nog grote praatjes. Wanneer hij vervolgens een enorme spuit uit zijn jasje tovert en naut uitlegt dat die in zijn bil geprikt moet worden, is de lol ineens volledig verdwenen. Met veel gedoe kan de prik gezet worden. Naut wordt slaperig en voordat hij het weet, ligt hij onder het mes. Na de operatie blijkt Naut niet goed tegen de narcose te kunnen. Er volgt een dag van angstige momenten. Om 22.00 uur vindt de dokter het mooi geweest en besluit hij Naut aan een infuus te leggen. De kleine man is zo slap als een vaatdoek en zo groen als een granny smith. Kijkend als een bang vogeltje laat hij het infuus inbrengen. Gelukkig gaat het de volgende dag beter en mag hij aan het einde van de middag mee naar huis. Het eten van ijsjes is in het ziekenhuis niet gelukt. In de week die volgt, haalt Naut de opgelopen schade in... Opgeknapt is hij zeker.... maar de garantie dat het reuze meevalt heeft Naut aan het einde van de week naar het land der fabelen verbannen.

En zo zijn we weer een week verder en nemen we afscheid van zus Chantal en familie en dient de volgende visite zich aan. We gaan een weekend naar Naivasha en vliegen wederom naar de kust. Deze keer naar Malindi waar we samen met vrienden een week mogen genieten van zon, strand, wijn, gezlligheid en verse vis. Het huis is fijn, het gezelschap minstens zo goed.

Op woensdagochtend worden we opgeschrikt door slecht nieuws. De internationale arrival hall staat in brand. Er wordt gespeculeerd, is het een aanslag? Zit al Shabaab hier achter? Of is de brand aangestoken door de winkeleigenaar van de taxfree shop? De oorzaak daar gelaten, zorgt het voor veel onrust binnen ons gezelschap. Kunnen we terug naar Nairobi en kunnen we nog wel terug naar Nederland? Gelukkig blijkt op vrijdag dat de Kenianen de boel goed onder controle hebben. We komen aan bij de Cargo waar tenten, dixies en tax’s staan. Wonderlijk maar waar lijkt alles op rolletjes te lopen. Gelukkig zijn ook de internationale vluchten naar een paar dagen weer op de rit en kunnen onze vrienden gewoon weer terug naar huis. Met pijn in ons hart nemen we afscheid, niet wetende dat we elkaar binnen een paar dagen weer zullen zien...

Maandag 12 augustus gaan Alexander en Kim beide weer aan het werk. Op woensdag worden we gebeld met het vreselijke nieuws dat ‘opa’ Arnold is overleden. Vol ongeloof en verdriet vertrekken we op vrijdag naar Nederland.
Wat moeten we zeggen? Wat kunnen we doen? Toen we 4 jaar geleden naar Kenia vertrokken hadden we er geen rekening mee gehouden in onze tijd hier een van onze ouders te verliezen. Helaas heeft de ziekte ongenadelijk en snel toegeslagen. Nog geen 6 weken zit er tussen het moment dat we horen dat Arnold ziek is en zijn overlijden.

Hij was de beste pannenkoekenbakker van de werld, een opa die je ieder kind toewenst en een mooi mens. Lieve pap, opa, Arnold het ga je goed!

Of zoals Gijs sprak tijdens de uitvaart:

Lieve Opa,
Ik zoek een woord,
Een heel nieuw woord,
Een woord dat niemand kent.
Ik zoek een woord,
Dat zeggen wil,
Dat jij de liefste bent!

... en zo zijn we onverwacht twee weken in Nederland. Nemen we afscheid en zien we familie en vrienden.
Het valt ons allemaal zwaar. Misschien daarom wel is het goed dat we in Nairobi meteen weer aan de slag moeten. Alexander en Kim aan het werk en de kinderen naar school.
Siem heeft zijn eerste dag bij de peuters, Naut in groep 2 en Gijs alweer in groep 4.

Nog geen twee weken later moet het leven weer gevierd worden. Naut viert zijn 5de verjaardag. Het is deze maand vijf keer feest in huize van Schie-Jansen. Naut zijn verjaardag, zijn kinderfeest en het vieren van zijn verjaardag op school. Kim wordt op haar 40e verjaardag volledig in de watten gelegd door de mannen en een week later vieren we zeer bescheiden de verjaardag van Alexander.

In de tussentijd is Nairobi opnieuw opgeschrikt door een vreselijk drama. Op het moment dat Alexander en Kim inchecken op Wilson airport, cadeautje voor haar verjaardag, een weekend Lamu, komen de eerste verontrustende berichten binnen. Er zou een roofoverval worden gepleegd op Westgate, één van de grootste en meest door expats bezochte winkelcentrums van Nairobi. We houden het nieuws in de gaten en checken bij onze vrienden waar Naut en Siem logeren. Zij zijn veilig thuis. Gijs is met een verjaardagsfeestje van een vriendje een weekend de stad uit. Hij zit veilig op Mount Kenia, ver weg van alle ellende.
Na een paar uur blijkt het te gaan om een terroristische aanslag opgeeist door Al Shabaab. Het weekend Lamu wordt er door beinvloedt, maar genieten doen we ook. Ondertussen neemt in Nairobi het drama steeds grotere vormen aan.
Verdriet, ongeloof en verbijsterig dat is wat er bij ons en velen van onze vrienden komt boven drijven.

Beschrijven kan ik het niet.
Een vriendin hier in Nairobi schrijft maandelijks voor de groene Amsterdammer. Het leven van de middenklasse in Nairobi met een literaire insteek.
Deze keer dus geen verslag van mij, maar het stuk van Carien Westerveld. Naar mijn mening zegt het meer dan ik erover zeggen kan.

Bij deze:

Westgate – verhaal van een open stad

Het toepasselijke thema van de komende editie van het Storymoja Hayfestival is Imagine the world. De Amerikaans-Nigeriaanse Teju Cole komt, auteur van het prachtige boek Open Stad. Het is een titel die meer en meer op Nairobi van toepassing is.’
Dat is de laatste alinea van een stukje dat ik een paar weken geleden schreef voor Das Magazin, voor de rubriek literair wereldnieuws. Teju Cole kwam inderdaad naar Nairobi en verlichtte een overvolle zaal in het National Museum met zijn briljante, scherpzinnige persoonlijkheid. Maar terwijl hij sprak over zijn schrijverschap en vertelde hoe hij zijn observatievermogen en zijn oog voor detail ontwikkelde door zijn academische vorming als kunsthistoricus en zijn ervaring als fotograaf, kwamen de eerste berichten binnen over een schietpartij in winkelcentrum Westgate. De sirenes van toesnellende ambulances drongen door in de zaal en al gauw bleek het niet om een gewapende overval te gaan, maar om een terroristische aanslag. Nairobi werd wereldnieuws. Het festival werd afgelast. Onder de doden in Westgate bevond zich de Ghanese dichter en diplomaat Prof. Kofi Awoonor. Hij was net als Teju Cole naar Nairobi gekomen om zijn opwachting te maken op het Hayfestival. Hij vond er de dood.
De uren en dagen daarna werden volledig gedomineerd door de aanslag, de gijzeling. Mijn wereld vernauwde zich en er viel een vreemd soort verdriet over mij heen. Zoveel nabije verhalen van doden, kinderen, beelden van vluchtende mensen, zich verschuilende silhouetten, schoten, ontploffingen. Het geluid van overvliegende helikopters. En al die tijd waren de gijzelaars daarbinnen, slechts een paar kilometer van de plek waar ik woon.
In andere delen van de stad greep onguur volk zijn kans. Er werden carjacks gemeld rond lunchtijd, op een weg waar ik zojuist had gereden. Vanuit mijn tuin hoorde ik schoten, op klaarlichte dag. Een vrouw twitterde paniekerig: politie let op! Er wordt overal ingebroken. Waarschuwingen voor nieuwe aanslagen, blijf binnen. ’s Nachts luister ik naar ieder geluid.
Gevoelens van alomtegenwoordige onzekerheid en onveiligheid zijn verstikkend, leerde ik. Het zijn emoties die lijnrecht staan tegenover het Nairobi waarin ik mij drie jaar lang heb begeven; een plek waar het leven weliswaar ongewisser is dan aan een Hollandse dijk, maar die ongewisheid betekende vooral een aangename spanning die altijd beheersbaar was. Er is veel criminaliteit, maar ik richtte mijn blik liever naar die energieke stad die constant in beweging is. Die open stad van nieuwe gebouwen, nieuwe wegen, galeries, een fashion week, poetry slams, muziek, nieuwe verhalen, vriendschappen, broedplaatsen voor internetjongens en meisjes, en festivals. Zoals het festival met straatartiesten die inwoners van verschillende buurten opriepen na te denken over de vraag: wie zijn wij Nairobianen? Nai Ni Who? Een belanghebbend project in een stad waarin Afrikanen decennia lang in aparte wijken woonden en slechts in de blanke buitenwijken werden toegelaten om te werken. Of in de Aziatische wijken, zoals Westlands, waar zes jaar geleden Westgate Mall werd geopend.
Maar is een open stad per definitie ook een stad van vrijheid? Vrijheid om gedachteloos te gaan waar je wilt? Te wandelen, te dwalen, te mijmeren, zoals Teju Cole dat doet in zijn New York? In het web van wijken en buurten, hoogbouw, laagbouw, alleen op een ommuurde acre, of met honderden op een acre, in die hele eclectische mix van straten, gebouwen, huizen, mensen, stammen en nationaliteiten heb ik die specifieke vrijheid in de publieke ruimte van Nairobi slechts op een paar plaatsen gevonden. Want al ontwikkelt Nairobi zich razendsnel, de overheid laat het afweten als het gaat om publieke taken zoals de waarborging van veiligheid. Daarom is er op straat altijd kans op een ongeluk, een crimineel, een intimiderende of schietende politieman.
En juist daarom is een plek als Westgate in een stad als Nairobi zoveel meer dan een verzameling winkels en restaurantjes waar je een paar boodschappen doet of een borrel drinkt. Het is een van de schaarse publieke plekken waar je juist wel die ervaring had van de gedachteloze vrijheid, die op andere plaatsen in de wereld zo vanzelfsprekend is. En dat gold niet alleen voor expats. Het publiek dat in Westgate kwam en de doden in de mortuaria zijn een reflectie van die Nairobi mix van Afrikanen, Aziaten en blanken, die zich door stijgende welvaart toegang hadden verworven tot een beschermde plek in het publieke domein, waarin zij zich vrijelijk konden bewegen.
Sinds Kenia in 2011 Somalië binnenviel bevond het zich in een staat van oorlog. Geen conventionele oorlog tussen twee legers, maar een typische oorlog van de 21ste eeuw: militairen versus terroristen. Kenia werd een doelwit voor aanslagen. De ambassade smste ons in die eerste periode regelmatig. Blijf weg van drukke plekken waar veel buitenlanders komen, er is een terreurdreiging. In Somalië versloeg Kenia Al Shabaab, maar diezelfde vijand bleef op Keniaans grondgebied onzichtbaar aanwezig. En ongrijpbaar. Verslapte de aandacht van de inlichtingendiensten? Was er een gebrek aan wil om de Kenianen beter te beschermen? Een gebrek aan prioriteit, aan urgentie? Had die mondige middenklasse minder goed voor zichzelf moeten zorgen en meer moeten eisen van de overheid?
Op 21 september 2013 sprak Teju Cole rond het middaguur over zijn roman waarin hij schreef hoe het stadsbestuur van Brussel in de Tweede Wereldoorlog had besloten te capituleren, het had Brussel tot ‘open stad’ verklaard en de Duitsers konden zo naar binnen marcheren. Op hetzelfde moment marcheerde Al Shabaab Nairobi binnen.

And death, when he comes
to the door with his own
inimitable calling card
shall find a homestead
resurrected with laughter and dance
Uit Promises of Hope, Kofi Awoonor (1935-2013)

Nu, twee weken na de aanslag gaan we verder, dat moet. We willen en kunnen ons leven niet laten regeren door angst. Ondertussen worden de onderzoeken naar het hoe en wat uitgevoerd en maakt men zich hier zorgen over wat er uiteindelijk allemaal weer onder het tapijt wordt geschoven.

In huize van Schie-Jansen is het gezin uitgebreid met twee jonge katjes; Cato en Bickel. Nog twee weken werken en dan staat de eerste vakantie voor de deur. We gaan zeker iets leuks doen.....

Een lach en een traan... de berg is beslecht, met de belofte een volgende update minder ver voor ons uit te schuiven.

Liefs Alexander, Kim, Gijs, Naut en Siem