Kibera ´the friendliest slum in the world´

Allereerst bedankt voor alle mensen die ons zullen sponsoren voor de kinderen van Jukumu Letu, wij trainen dapper door maar kunnen niet ontkennen blij te zijn als we twee weken verder zijn en de Lewa halve marathon weer een mooie ervaring is gebleken.

Na een aantal maanden Jukumu en ondertussen al bijna 11 maanden l Nairobi lijkt ons de stap naar Kibera er één die te overzien is. Kibera tours is opgezet in 2009 door Freddy, Martin en Esther. Freddy en Martin zijn geboren in Kibera en wonen er al hun hele leven. Samen met Esther een Nederlandse adoptie ouder zijn ze in 2009 gestart met het rondleiden van mensen door de slums om op deze manier de positieve kanten van het leven in Kibera te laten zien.

Kibera is niet ver van ons huis (een half uur lopen) maar behalve de kleine afstand in kilometers zijn alle verschillen tussen Kibera en ons ´luxe´ Kileleshwa meer dan groot, groter, grootst te noemen . Kibera ligt in het Zuid Westen van Nairobi en wordt afgebakend door een spoorlijn en de Ngong rivier. Op een oppervlakte van zo´n 4 vierkante kilometer leeft een kwart van Nairobi’s geschatte vier tot vierenhalf miljoen inwoners. Daarmee is Kibera de grootste sloppenwijk van Oost Afrika. Veel huizen -of huizen kan je het eigenlijk nauwelijks noemen, meer hutten, hebben geen elektriciteit en water en koken gebeurt op houtskool. Behoorlijke riolering ontbreekt en allerlei soorten afval worden gewoon op straat gegooid.

De start van onze tour is geheel op zijn Keniaans. Om 9.00 uur worden wij verwacht bij de Java house in Adams Arcade, we rijden twee keer voorbij omdat aan deze kant van de weg geen duidelijk bord staat en pikken onderweg Linda, vrijwilliger bij Jukumu Letu op om vervolgens om precies 8.55 uur verhit op de bank bij Java neer te ploffen. Wij zien op dit momtent geen mannen die door kunnen gaan voor onze twee Kibera tour guides en besluiten nog maar een kopje koffie te drinken. Om 9.20 uur is er nog steeds niemand te bekennen en besluiten we de Nederlandse dame, die op dit moment het aanspreekpunt is, maar eens te bellen. `Helemaal vergeten!`

Even wachten er moet gebeld worden. Na drie minuten worden we teruggebeld met de boodschap dat Freddy, Richard en Francis onderweg zijn. Nog even douchen, spullen pakken. Over twintig minuten zullen ze er zijn. `neem nog maar een kopje koffie`.

Om 10.00 uur en na het tweede bakje koffie zijn er nog steeds geen mannen te bekennen dus bellen we Freddy. `Ze zijn onderweg´Als snel vinden we Richard terwijl Francis nog even op zich laat wachten en Freddy helemaal niet verschijnt.

We starten de tour uiteindelijk om 10.20 uur. Over de toy market een dagelijkse markt met nieuwe en tweedehands kleding, groente, fruit, kolen, vis en nog veel meer banen we ons een weg door de smalle steegjes en groezelige straatjes die ons steeds dieper Kibera in leiden.

Onze eerste stop is bij het project van Mama Tunza, een tehuis voor een kleine 60 kinderen. Een locaal initiatief met vooral vrijwilligers uit Kibera zelf. Een uitzichtloos geheel en zelfs een schrijnend contrast met de faciliteiten bij Jukumu Letu. Een deel van de kinderen in Mama Tunza is wees en verblijft hier dag en nacht. Een ander deel heeft nog wel een eigen thuis in Kibera maar dat is meestal een eenoudergezin of worden de kinderen opgevangen door een familie lid. Door in het tehuis dagopvang en lager onderwijs voor deze kinderen te verzorgen worden de betrokken ouders in staat gesteld om te gaan werken. Sociale zekerheid kent Kenia niet – wie niet werkt heeft honger of is op familie en vrienden aangewezen. Mama Tunza doet met beperkte middelen dat wat ze kan voor deze groep kansarme kinderen.

Na de lagere school is er echter geen geld voor middelbaar onderwijs en met een jeugdwerkloosheid van 55% is er voor deze kinderen dan ook weinig hoop op een baan. In de nieuwe Keniaanse grondwet wordt ook de man verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van de kinderen. Samen met een veranderende mentaliteit ten aanzien van de ideale gezinsgrootte geeft dit enige hoop dat er in de toekomst minder kinderen in deze situatie terecht komen.

We bezoeken verder een kralen/ en was project van 20 HIV besmette vrouwen die door hun werk proberen hun eigen boontjes te doppen en niet hun hand hoeven op te houden bij familie of erger nog de regering.

Dwars door Kibera loopt een van de bekendste spoorlijnen van Afrika. Sinds de lijn een eeuw geleden door de Engelsen is aangelegd rijden er dagelijks treinen van Mombasa, de havenstad aan de kust, naar Kisumu aan het Victoriameer. En geloof het of niet: sommige van de gebruikte wagons zijn nog van de begintijd. Nairobi is in 1899 gesticht als rustplaats voor het personeel dat werkte aan deze lijn, de stad ligt namelijk hoog genoeg om geen last te hebben van malariamuggen en andere tropische kwellingen. De rails zijn op sommige stukken van Kibera bezaaid met ‘openbare toiletten´ en het spoor zelf dient als wandelroute. Gelukkig rijden de treinen er op vaste tijdstippen (‘Keniaanse tijd’) en niet erg hard. Een slim alternatief voor het kwijt raken van alle rotzooi is een project waar van de rotzooi en ontlasting via een inventief systeem wordt verwerkt waarbij het vrijkomende biogas gebruikt wordt om op te koken. Mensen er voor 5 KSH warm kunnen komen douchen, voor 3 KSH koud kunnen komen douchen of nu met de World cup voor een paar shilling voetbal kunnen komen kijken.

Als laatste bezoeken we een werkplaats waar mannen botten van koeien, schapen e.d. opkopen bij het slachthuis, omvormen tot kettingen, servetringen en sleutelhangers en daarna proberen te verkopen, ter plekke. op markten of andere manieren genoeg geld bij elkaar te sprokkelen voor in ieder geval één warme maaltijd per dag.

Voor vertrek worden we één van de huizen binnen geloodst en blijkt Freddy er toch te zijn. Op een oppervlak van 4x5 meter wonen negen mensen) moeder, 4 kinderen, een oom, een neef en twee nichten, de verschillende ruimtes afgescheiden door gordijnen en de fiets van Freddy hangend aan het plafond. Het ziet er schoon en een soort van gezellig uit, maar met vijf mensen binnen geeft het al een claustrofobisch gevoel, laat staan met negen.

De regering is met hulp van de VN bezig om Kibera om te vormen tot een min of meer normale wijk met betere huizen maar de progressie is beperkt. In één van de wijken van Kibera zijn een aantal flatgebouwen uit de grond gestampt. Tijdelijke woningen, waarvan het zes jaar heeft geduurd om ze te realiseren . De mensen van wijk A zijn hun huis uitgezet en wonen tijdelijk in de flats zodat op hetzelfde moment de hutten in wijk A kunnen worden plat gegooid en er daar stenen huizen worden gebouwd. Nog los van het feit dat er nog niet veel nieuws gebouwd wordt, hebben de meeste inwoners van Kibera geen baan of alleen een slecht betaalde baan. Een kale huur van meer dan 1000 KSh (rond de 10 Euro) voor een nieuw huis is dan moeilijk op te brengen en de stenen huizen kosten minimaal 1500 KSH. Wat gebeurt er met de mensen die deze prijzen niet kunnen betalen. De meeste mensen willen bij hun vertrouwde buren in de buurt blijven. In het Kibera van nu helpen de mensen elkaar in goede en in slechte tijden en je moet maar afwachten of dat in een flatgebouw zo blijft. Wij juichen het initiatie toe, maar zijn sceptisch over de uiteindelijke haalbaarheid en realisatie.

Een indrukwekkende tour, die ons een heel ander deel van het leven in Nairobi heeft laten zien.

De rest van het weekend is er veel familietijd. Morgen gaan we los in Kengeles, de kroeg waar alle Nederlanders van in en om Nairobi verzamelen om de mannen van oranje aan te moedigen. Ook hier leeft het oranje gevoel volop.

Liefs Alexander, Kim, Gijs en Naut